Lê Duệ Tông húy là Lê Duy Phường, con trai thứ của vua Lê Dụ Tông và Hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trang hay Trịnh Thị Ngọc Phúc, con gái Đề quận công Trịnh Lan. Về thứ thì Trịnh thị là cô họ của chúa Trịnh Cương.[1] Do xuất thân như thế nên ông được lập làm Thái tử tháng 4 năm 1729, thay cho anh trưởng là Duy Tường. Năm đó, Lê Duy Phường 21 tuổi.

Cùng tháng đó, do tác động của Trịnh Cương, Lê Dụ Tông lui về điện Kiền Thọ làm Thái thượng hoàng, truyền ngôi cho Duy Phường.[2] Lê Duy Phường lên ngôi vua, tức Lê Duệ Tông, đặt niên hiệu là Vĩnh Khánh (永慶), tôn mẹ làm Trịnh thái hậu, vợ ông cũng là con gái họ Trịnh được lập làm hoàng hậu, ban lời chiếu khá dài nói về công lao sáng lập của Thái Tổ, khôi phục văn miếu của Thái Tông, ưa chuộng Nho học của Nhân Tông, công cuộc thịnh trị của Thánh Tông, nối nghiệp vững vàng của Hiến Tông và Túc Tông, công cuộc trung hưng vương triều và vai trò của nhà Trịnh rồi rộng ban 5 ân điển cho thần dân cả nước.